kaygı edilen konulardan biridir. Özellikle birokkalı kişi tarafından da çoğunlukla mabeyinştırılan mevzular arasındadır.|Tarih süresince yapılan ayyaşifler, icatlar ve vürutmeler incelendiği zaman bütün bu tarz şeylerin ekonomiyi desteklemek adına yapılan önemli adımlardır.|Ekonomik faaliyetlerin gerçekten gerçekleşmiş olmasına rağmen bu faaliyetlerle müteallik kayıtların tutulmaması olarak nitelendirilen araç dışı ekonomi, halk idarelerinin denetimi haricinde kalan her türlü ekonomik muamele